Od lokomotyw do czołgów. Przed Pafawagiem. 100 lat zakładów Linke-Hofmann (1839–1939)
Monografia Patricka Starczewskiego to dzieło wyjątkowe zarówno pod względem tematyki, jak i jakości opracowania. Autor podjął się ambitnego zadania przedstawienia stuletniej historii jednego z najważniejszych zakładów przemysłowych Wrocławia firmy Linke-Hoffmann, która od momentu powstania w 1839 roku aż do wybuchu II wojny światowej odegrała kluczową rolę w rozwoju gospodarczym i społecznym miasta. Książka ta nie tylko wypełnia istotną lukę w polskiej historiografii, ale również stanowi wzorcowy przykład interdyscyplinarnego podejścia do badań nad przemysłem, urbanizacją i społeczeństwem.
Starczewski z powodzeniem łączy warsztat historyka z kompetencjami badacza dziejów gospodarczych i techniki. Jego praca opiera się na imponującej bazie źródłowej obejmującej archiwa polskie, niemieckie i rosyjskie, a także na szerokiej literaturze przedmiotu, w tym trudno dostępnych publikacjach niemieckich. Autor nie ogranicza się do suchej faktografii. Jego narracja jest żywa, potoczysta, a zarazem precyzyjna i profesjonalna. Dzięki temu książka jest nie tylko wartościowym opracowaniem naukowym, ale również atrakcyjną lekturą dla szerszego grona odbiorców.
Na szczególne uznanie zasługuje sposób, w jaki Autor ukazuje złożone relacje między rozwojem zakładów Linke-Hoffmann a przemianami urbanistycznymi i społecznymi Wrocławia. Przedsiębiorstwo to nie tylko wpisywało się w procesy industrializacji XIX-wiecznej Europy, ale wręcz kształtowało przestrzeń miejską i strukturę społeczną miasta. Starczewski pokazuje, jak wokół zakładów powstawały nowe dzielnice, jak rozwijała się infrastruktura, a także jak zmieniały się relacje między pracodawcą a pracownikami: od opieki socjalnej po ideologizację życia zakładowego w czasach nazistowskich.
Konstrukcja książki jest przejrzysta i logiczna. Autor zastosował układ chronologiczno-problemowy, co pozwala na pogłębioną analizę poszczególnych etapów rozwoju firmy od warsztatu rzemieślniczego Gottfrieda Linkego, przez przekształcenie w nowoczesny koncern przemysłowy, aż po jego rolę w przygotowaniach do wojny. Każdy z sześciu rozdziałów poświęcony jest odrębnemu zagadnieniu, co ułatwia czytelnikowi orientację w bogatym materiale faktograficznym.
Warto również podkreślić znakomity warsztat naukowy Autora. Książka zawiera liczne przypisy, tabele, schematy, indeks osobowy, wykaz skrótów, biogramy oraz unikatowe ilustracje. Bibliografia jest obszerna, wielojęzyczna i starannie opracowana. Autor wykazuje się nie tylko doskonałą znajomością źródeł, ale także umiejętnością ich krytycznej analizy i interpretacji. Jego podejście metodologiczne, oparte na analizie sieci powiązań gospodarczych, instytucjonalnych i społecznych, wpisuje się w najnowsze trendy badań nad historią przemysłu.
Recenzenci książki zgodnie podkreślają jej pionierski charakter, wysoki poziom merytoryczny oraz znaczenie dla badań nad historią Wrocławia, Śląska i przemysłu niemieckiego.
„Od lokomotyw do czołgów” to książka, która łączy rzetelność naukową z pasją badawczą. Jest to publikacja, która nie tylko dokumentuje dzieje jednego z najważniejszych zakładów przemysłowych w historii Wrocławia, ale także ukazuje szerszy kontekst przemian gospodarczych, społecznych i technologicznych w Europie Środkowej.
Patrick Starczewski — urodził się w 1977 roku w Świdnicy. Absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego (2015). Studia doktoranckie na UWr zwieńczyła praca Od lokomotyw do czołgów. 100 lat wrocławskich zakładów Linke-Hofmann (1839–1939) obroniona w 2021. Stypendysta między innymi Instytutu Herdera w Marburgu, Katholischer Akademischer Ausländer-Dienst (KAAD) w Bonn, Kancelarii Bawarii, Deutsche Nationalstiftung (stypendium im. Fritza Sterna). Autor blisko 50 artykułów naukowych w tomach zbiorowych i czasopismach. Jego zainteresowania skupiają się wokół historii gospodarczej, regionalnej (Dolny Śląsk, Wrocław, Świdnica), a także historii kolei — jej wpływu na postęp cywilizacyjny i gospodarczy Śląska oraz rozwój regionalnych przedsiębiorstw. Autor chętnie podejmuje także tematykę zbrojeń III Rzeszy w kontekście makroekonomicznym. Obecnie jest aktywny w kilku projektach badawczych, w tym „Działania dywersyjno-szpiegowskie niemieckiej Abwehry przeciwko Państwu Polskiemu w przededniu II wojny światowej” oraz w biznesie jako przedsiębiorca.